जुनी पेन्शन योजना काय आहे | Juni pension yojana in marathi

जुनी पेन्शन योजना | juni pension yojana

सरकारी क्षेत्रात काम करण्याचा एक फायदा म्हणजे तुम्हाला निवृत्तीनंतर पेन्शन मिळते. हि पेन्शन तुम्ही जिवंत असेपर्यंत चालू असते. आपण पेन्शनबद्दल बोलत असताना, juni pension yojana आणि नवीन पेन्शन योजना यातील फरक माहित असणे आवश्यक आहे. प्रथम त्यांच्या प्रत्येक संकल्पनेपासून सुरुवात करूया.

juni pension yojana

जुनी पेन्शन योजना काय आहे? | juni pension yojana in marathi

भारतात पेन्शन योजना 1950 मध्ये सुरू करण्यात आली होती आणि जी आपल्याला माहित आहे कि फक्त सरकारी कर्मचाऱ्यांनाच लागू होते. OPS जुनी पेन्शन योजनेंतर्गत, सरकारी कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या शेवटच्या काढलेल्या मूळ पगाराच्या 50%रक्कम हि पेन्शन म्हणून मिळत असे. त्यांना त्यासोबतच महागाई भत्ताही मिळायचा म्हणजेच कालांतराने हि पेन्शनसुद्धा वाढत जायची. अर्थातच त्यांना सेवानिवृत्त झाल्यावर हे लाभ त्यांना दिले जायचे. ही योजना एक हमीपात्र उत्पन्न योजना होती. आणि, या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी कर्मचाऱ्याला कमीत कमी 10 वर्षे काम करावे लागे.

नवीन पेन्शन योजना काय आहे? | New Pension yojana in marathi

नवीन पेन्शन योजना, ज्याला NPS (New Pension Schame) देखील म्हटले जाते, 2003 मध्ये राष्ट्रीय लोकशाही आघाडी (NDA) सरकारने हि योजना सुरु केली होती.खरेतर, ती 2004 मध्ये लागू झाली. नवीन पेन्शन योजना हि सरकारी तसेच खाजगी क्षेत्रातील अश्या दोन्ही कर्मचाऱ्यांसाठी उपलब्ध आहे. या योजनेंतर्गत, कर्मचारी त्यांच्या मूळ वेतनाच्या 10% योगदान देतात आणि 14% योगदान हे नियोक्ता (कंपनी किंवा संस्था जेथे कर्मचारी काम करतो) देतात. 

खाजगी क्षेत्रात काम करणारे कर्मचारी देखील नवीन पेन्शन योजनेत सहभागी होऊ शकतात. जेव्हा आपण या योजनेत योगदान देतो तेव्हा आपल्याला अधिक स्वातंत्र्य आणि भविष्यावर नियंत्रण मिळते. यामध्ये तुम्ही बाजाराशी निगडीत असलेल्या परताव्याचा फायदा घेऊ शकता. या व्यतिरिक्त, तुम्हाला मॅच्युरिटीवर मिळणारा 60% फायदा करमुक्त आहे. उर्वरित 40% वार्षिकीमध्ये गुंतवता येऊ शकतात जे 100% करपात्र आहेत.

जुनी पेन्शन योजना वि नवीन पेन्शन योजना – जुनी पेन्शन योजना आणि नवीन पेन्शन योजना यातील 5 प्रमुख फरक

जुन्या पेन्शन योजनेच्या ताज्या बातम्यांनुसार, छत्तीसगड आणि राजस्थान ही दोन राज्ये आहेत ज्यांनी नवीन पेन्शन योजनेऐवजी जुनी पेन्शन योजना पूर्ववत करण्याची घोषणा केली आहे. कारण नवीन पेन्शन योजना अनिश्चित आहे, तर जुनी पेन्शन योजना जास्त आर्थिक खर्चासह येते.

राज्ये कर्मचार्‍यांना जुनी पेन्शन योजना मिळवून देण्याचा प्रयत्न करत असताना, या दोन संकल्पनांमधील फरक काय आहे ते आधी बघुयात. तर, त्यापैकी काही येथे आहेत.

1. कर लाभ:

जुन्या पेन्शन योजनेनुसार, पेन्शनची रक्कम करमुक्त आहे. तथापि, नवीन पेन्शन योजनेनुसार, 60% रक्कम करमुक्त आहे, आणि उर्वरित 40% वार्षिकीमध्ये गुंतवल्यास करपात्र आहे.

2. परतावा निश्चितता:

जुनी पेन्शन योजना परताव्याच्या निश्चिततेसह येते. हि कर्मचाऱ्याला प्राप्त होत असलेल्या शेवटच्या पगारावर आधारित आहे. नवीन पेन्शन योजना मार्केट-लिंक्ड रिटर्नसह येते आणि त्यात कोणतीही हमी नाही.

3. योगदान:

जुन्या पेन्शन योजनेंतर्गत, मासिक देयके ही कर्मचाऱ्यांनी त्यांच्या सेवानिवृत्तीपूर्वी शेवटच्या वेळी काढलेल्या पगाराच्या जवळपास 50% च्या समतुल्य आहेत. नवीन पेन्शन योजनेत, कर्मचारी त्यांच्या पगाराच्या 10% योगदान देतात आणि 14% नियोक्ता योगदान देतात.

4. पात्रता:

पात्रतेचा संबंध असल्याने, केवळ सरकारी क्षेत्रात काम करणार्‍या व्यक्तींना त्यांच्या सेवेतून निवृत्त झाल्यावर जुन्या पेन्शन योजनेअंतर्गत पेन्शन मिळू शकते. नवीन पेन्शन योजनेत, 18 वर्षे ते 65 वर्षे वयोगटातील कोणताही भारतीय नागरिक या योजनेचा लाभ घेऊ शकतो.

जसे आपण भारतातील दोन प्रकारच्या पेन्शन योजनांवर चर्चा करतो, त्या स्वतःच्या साधक आणि बाधक वैशिष्ट्यांसोबत असतात त्यामुळे आपल्याला त्या समजून घेऊन त्यावर निर्णय घेणे सोपे जाते त्यासाठी आजचा हा लेख आहे, अर्थात जुनी पेन्शन योजना हि कर्मचाऱ्यांसाठी साधक आहे त्याउलट सरकारसाठी बाधक आहे त्याचप्रमाणे नवीन पेन्शन योजना हि सरकारसाठी साधक तर आहेच पण जुनी पेन्शन योजना लक्षात घेता ती कर्मचाऱ्यांना बाधक वाटू शकते.